Kinderziekten zijn het gevolg van een besmetting met een virus of bacterie. Bacteriële kinderziekten zijn: kinkhoest, roodvonk en hersenvliesontsteking. Virale kinderziekten zijn: bof, rode hond, waterpokken, mazelen, vijfde ziekte en zesde ziekte.
Infecties met bacteriën kunnen worden behandeld met medicijnen (antibiotica). Tegen virussen bestaan geen medicijnen, maar er kan wel worden ingeënt met een vaccin. Alle kinderen komen in het Rijksvaccinatieprogramma. Bij een vaccinatie wordt geïnjecteerd met ziektekiemen, die te zwak zijn om de ziekte te veroorzaken. Door het contact met de ziektekiem worden afweerstoffen gemaakt, zodat het lichaam bestand is tegen de betreffende virusziekte. Sommige kinderziekten komen daardoor nauwelijks nog voor of verlopen met weinig klachten.
Er kan een pijnlijk gevoel ontstaan op de plaats van de inenting en de arm kan wat stijf worden, soms is er koorts en huiduitslag. Het is maar zelden nodig om iets tegen de koorts te geven. Bij koorts boven de 40 graden en bij onverwachte verschijnselen moet de huisarts worden gewaarschuwd.
Bij alle kinderziekten moet worden opgelet dat het kind voldoende blijft drinken. Lukt dit niet dan moet de huisarts worden ingeschakeld. Schakel de huisarts ook in bij benauwdheid en/of als het kind suffer wordt.
Kinderziekten kunnen erg besmettelijk zijn. Vertel daarom aan iedereen die in aanraking kan komen met jouw kind dat het een besmettelijke ziekte heeft. De besmetting vindt meestal plaats door de lucht via bijvoorbeeld niezen en hoesten, maar soms ook door aanraken. Bij waterpokken kan besmetting via het badwater gaan. Kinderziekten kunnen soms ernstige problemen veroorzaken bij volwassenen, die de ziekte nog niet hebben gehad: bijvoorbeeld een zaadbalontsteking door het bofvirus of (oof-, oor-, hart)afwijkingen bij het ongeboren kind door het rodehondvirus of gewrichtsklachten bij de vijfde ziekte. Bij deze kinderziekten is het beter om deze als kind al gehad te hebben.
Adviseer een zwangere naar de huisartst te gaan als ze contact heeft gehad met een kinderziekte.
BACTERIELE KINDERZIEKTEN
Kinkhoest
Kinkhoest begint vaak met een loopneus, hoesten en een lichte temperatuursverhoging. Na enige tijd zijn er vooral 's avonds hoestbuien. De inademing is met een lang gierend geluid. Het kind kan dan hevig benauwd zijn en moet soms braken. Er kan taai wit slijm opgehoest worden. Het kind voelt zich niet ziek tussen de aanvallen. Stel het kind gerust tijdens de hoestbui. Hoestdrankjes helpen niet. Neem altijd contact op met de huisarts. Soms ontstaat er een longontsteking. Bij hele jonge kinderen kan door zuurstofgebrek tijdens het hoesten hersenbeschadiging ontstaan. Zuigelingen met kinkhoest moeten daarom in het ziekenhuis worden opgenomen.
Roodvonk
Roodvonk geeft snel koorts, hevige keelpijn, hoofdpijn, pijnlijke keelamandelen en halsklieren. Soms moet het kind braken en kan het stuipen hebben. Het kind kan een 'aardbeientong' krijgen en donkerrode vlekjes op het gehemelte. De uitslag breidt zich uit over het lichaam, maar niet rond de mond. Klachten verdwijnen doorgaans na één week. Na enige tijd vervellen handpalmen en voetzolen. De huisarts moet worden gewaarschuwd bij aanhoudende pijn, benauwdheid, pijnlijke gewrichten en bij afwijkende gekleurde urine.
VIRALE KINDERZIEKTEN
De bof
Bij de bof heeft het kind pijn bij het kauwen, hoofdpijn, buikpijn, lichte koorts en gebrek aan eelust. Er komt een zwelling van meestal één oorspeekselklier. Deze zwelling is zichtbaar onder en net voor het oor. Geef voldoende te drinken, maar zonder koolzuur. Zorg voor zacht eten, omdat kauwen en slikken pijn doet. Ook zuur eten en zure dranken veroorzaken pijn. Een ijsblokje of een waterijsje geeft verlichting van de pijn. Zolang er een zwelling is moet het kind binnen blijven. Bel de huisarts als het kind een zieke indruk maakt, bij koorts langer dan drie dagen, bij hoofdpijn, bij een stijve nek en bij veel braken.
Rode hond
Bij rode hond zijn kinderen meestal niet erg ziek. Ze zijn licht verkouden en hebben mogelijk vergrote lymfeklieren achter de oren en in de nek. Soms heeft het kind koorts. Keel en gehemelte kunnen rood zijn. Eerst komen er rode vlekjes op het gezicht, die zich binnen een paar uur over het lichaam verspreiden. De vlekjes verdwijnen na enkele dagen.
Waterpokken
Deze ziekte begint met vlekjes over het lichaam en soms in de mond. Na een enkele dag gaan de vlekjes over in blaasjes. Het kind kan koorts en jeuk hebben. Zorg voor schone en korte nagels. Krabben kan ontsteking veroorzaken. Mentholgel of mentholpoeder kan helpen tegen de jeuk. Doorgaan is het kind niet ziek. Bij keelpijn helpt koud drinken of een waterijsje. Bel de huisarts bij hoge koorts en keelpijn. Waterpokken kunnen bij kinderen met een verminderde weerstand levensbedreigend zijn.
Mazelen
Mazelen begint met hoge koorts, pijnlijke hoest, ontstoken ogen en een loopneus. Binnen enkele dagen zijn er witte vlekjes met een rode rand aan de binnenzijde van de wang en is er een uitslag met blaasjes over het hele lichaam. Middenoorontsteking, longontsteking en hersenvliesontsteking kunnen bij mazelen voorkomen. Mazelen kunnen een dodelijke afloop hebben. Bel de huisarts bij koorts die langer dan enkele dagen duurt of als enkele dagen na de vorming van blaasjes opnieuw koorts ontstaat.
Vijfde ziekte
De vijfde ziekte begint met felrode bultjes op de wangen en breidt zich in kleine en grote vlekjes vervolgens uit over het lichaam. Meestal heeft het kind koorts. De roodheid kan wegtrekken en een paar uur later weer terugkomen. Enige tijd na de ziekte kunnen bij inspanning of na een heet bad de vlekjes terugkeren.
Zesde ziekte
De zesde ziekte veroorzaakt koorts die enkele dagen kan duren, waarna een op mazelen lijkende, niet-jeukende uitslag op romp en gezicht verschijnt. Vaak heeft het kind gezwollen klieren in de hals en op het achterhoofd. De ziekte gaat vanzelf over.
