Of je als bhv'er nog een bluspoging kan doen of moet gaan ontruimen hangt vooral af van de verspreiding van rook. In grote lijnen kunnen er 2 dingen gebeuren:

• de brand gaat uit;
• de brand en rook ontwikkelen zich verder.

Hoe het uiteindelijk verloopt hangt af van verschillende factoren. In het meest positieve geval kun je hierbij denken aan de aanwezigheid van sprinklers of toepassing van brandvertragend materiaal. Maar zeker ook blussing door omstanders, bhv'ers of de brandweer. In negatieve zin moet je denken aan de brandbaarheid van het materiaal en het hebben van voldoende energie/brandstof om de directe omgeving op te warmen en in brand te zetten.

Veilige en (potentieel) bedreigde gebieden

Tijdens je verkenning of tijdens je inzet kun je je in veilig of minder veilig gebied bevinden. Hoe dichter je bij de brandhaard komt, hoe onveiliger het wordt. Let op: bij brand kan de situatie razendsnel veranderen. Plotseling kun je je ineens van veilig gebied in bedreigd gebied bevinden! Ook het openen van deuren kan er voor zorgen dat rook (en uiteindelijk ook de brand) het bedreigde gebied vergroten.

Veilig gebied: in dit gebied is er nog geen brand of rook waarneembaar. Er is geen bedreiging voor jou als bhv'er.

Potentieel bedreigd gebied: dit zijn de ruimtes rondom (naast/boven/onder) de brandhaard. Rook is altijd verder dan de brand, vandaar dat deze ruimtes potentieel bedreigd zijn. Ook kun je bijvoorbeeld al een brandlucht ruiken maar nog niks zien.

Bedreigd gebied: de brand en rook zijn zichtbaar. Met name de rook is nu voor de hulpverlener direct bedreigend.

BRANDUITBREIDING

Sommige voorwerpen kunnen direct gaan branden zonder dat er eerst rook zichtbaar is. Denk hierbij aan banken, stoelen, matrassen van synthetische materialen op basis van olieproducten. Daardoor kan er een snelle brand- en rookontwikkeling plaatsvinden waardoor vlammen al binnen 1 tot 2 minuten zo groot kunnen zijn dat blussen door de bhv niet meer mogelijk is.

Daarnaast hoeven er niet altijd direct vlammen zichtbaar zijn als een voorwerp heet wordt. Vaak is er dan wel rookontwikkeling. En deze rook kan juist zeer giftig zijn en onverwacht en razendsnel vermeerderen. Dit kun je bijvoorbeeld zien bij accu's van fietsen en auto's en batterijen van laptops en telefoons.

Uitbreiding van brand kan bespoedigd worden als er brandbare materialen in de directe omgeving staan. In korte tijd raakt de hele ruimte dan betrokken bij de brand. Daarnaast kan ook de brand zich sneller verspreiden als er openingen zijn naar aangrenzende ruimtes. Denk hierbij aan openstaande deuren, systeemplafonds, ventilatiesystemen, etc.

ROOKVERSPREIDING

Rook is gevaarlijker dan brand en wordt helaas vaak onderschat. Rook bestaat uit zichtbare (bijvoorbeeld roetdeeltjes) en onzichtbare gassen (rookgassen). Er vallen uiteindelijk meer slachtoffers door inademing van rook dan door brand zelf. De schadelijke stoffen in rook en de hitte van rookgassen kunnen ertoe leiden dat slachtoffers acuut overlijden. Een van de gevaarlijkste stoffen welke zich altijd in rook bevindt is koolmonoxide. Koolmonoxide leidt na een tijdje tot zuurstofgebrek en uiteindelijk tot de dood. Net als de meeste giftige gassen zijn deze niet waarneembaar. Je ziet, hoort, voelt, proeft en ruikt het niet. Enkel een koolmonoxidemelder kan je tijdig waarschuwen. Daarnaast bevat rook opzichzelf ook weer brandbare gassen, zorgt het voor verspreiding van warmte en verminderd het je zicht. Bij inademing beïnvloedt het ook je reactie- en oriëntatievermogen. 

De verpreiding van rook kan zich zowel in horizontale als verticale richting naar aangrenzende ruimtes verplaatsen via openingen in de vloer (lift-/ventilatieschacht, trapgat), wanden (openstaande deur, gat in de muur, stopcontacten) en het plafond (ventilatiesysteem, buizenopeningen). Rook beweegt zich grillig. Dat wil zeggen: ook via niet zichtbare routes, en rook kan ook ruimtes en verdiepingen overslaan.

INZETMOGELIJKHEDEN BHV

Wanneer de brand en/of rook vroegtijdig wordt onderkent en de rookverspreiding nog beperkt is kan de bhv nog een bluspoging doen. Als de bhv de brand niet meer kan blussen kan worden besloten tot ontruiming. Rookverspreiding loopt voor op de brand. Hier dien je met de volgorde van ontruiming wel rekening mee te houden.

Gelet op de te verwachten brandontwikkeling en rookverspreiding neem als bhv'er de volgende zaken in acht:

• ga nooit de brandhaard voorbij, ook niet om te blussen;
• als er nog iemand in de ruimte aanwezig is, laat diegene dan naar jou toe komen;
• door blussen koelt de rook af en krijg je stoomvorming wat er toe kan leiden dat je alsnog de ruimte moet verlaten;
• voorkom zoveel mogelijk contact met de rook en/of hete stoom;
• voorkom dat je zelf slachtoffer wordt;
• blijf continu de situatie waarnemen, denken, doen en controleren.

In alle situaties bij brand is het belangrijk om bij het verlaten van de brandruimte altijd de deur te sluiten!