Lachgas is een kleurloos, niet-irriterend, zoetgeurend en zoet smakend gas. Het wordt in de geneeskunde nog steeds gebruikt om patiënten kortdurend onder narcose te brengen. Medicinaal lachgas heeft zeer geringe effecten op functies zoals ademhaling en bloedsomloop tijdens de narcose. Toch wordt lachgas tijdens operaties steeds minder gebruikt als narcosemiddel, omdat er inmiddels meer geschikte (sterkere) middelen zijn.

Naast het medicinale gebruik wordt distikstofmonoxide gebruikt als drijfgas in de voedingsindustrie voor onder andere slagroomspuiten. Industrieel komt het voor in gasflessen, die onder andere in de auto- en motorsport circuleren om het vermogen van verbrandingsmotoren te vergroten. Tot slot wordt het middel steeds vaker gebruikt als roesmiddel tijdens het uitgaan vanwege de milde, psychedelische effecten.

Gebruik

Lachgas is populair, mede omdat het makkelijk en voorheen legaal te verkrijgen was (het is vanaf 1 januari 2023 verboden om lachgas voor recreatief gebruik binnen Nederland te vervoeren, te verkopen, te produceren of in bezit te hebben). Het wordt door gebruikers nauwelijks als 'drug' gezien, maar als een relatief onschuldig middel. Waar eerder vooral uitgaande jongeren lachgas gebruikten, wordt het nu ook vaker gezien bij andere groepen dan uitgaanders, zoals jongeren op straat of rond schoolpleinen. Ook werd er een toename gesignaleerd van de verkoop en het gebruik van lachgasballonnen in de reguliere horeca, op (openbare) evenementen en op feesten.

Wijze van gebruik

Mensen die lachgas inhaleren voor de psychedelische effecten - dus als drug - doen dat meestal via een met gas gevulde ballon. Het gas wordt door middel van een cilinder of een patroon (via een slagroomspuit of cracker) in de ballon gespoten. Er wordt in en uit de ballon geademd, zodat het geïnhaleerde gas langer in de longen blijft. Om zuurstoftekort te voorkomen wordt er tussendoor soms gewone lucht ingeademd. In de recreatieve sfeer wordt alleen lachgas gebruikt, terwijl bij medisch gebruik van lachgas tegelijkertijd zuurstof wordt toegevoegd.

Effecten

Het inhaleren van lachgas zorgt voor een kortdurende maar sterke roes en is na 1 tot 5 minuten uitgewerkt. Er is sprake van een bewustzijnsdaling, dat een beetje lijkt op dronkenschap. Gebruikers kunnen lacherig worden. Ook krijgt de gebruiker tintelingen en is er een vervorming van de werkelijkheid in beeld en geluid. Dit kan zowel euforie als onrust of angst geven. Niet-gebruikers zien ook een andere kant: gebruikers kunnen zich verliezen in hun ballontrip en sluiten zich af van hun omgeving. Omdat sommige lachgasgebruikers niet van ophouden weten, is hun gedrag niet echt sfeerverhogend.

Naast de gewenste effecten (hallucinaties en trip effecten/verwardheid) geven mensen die lachgas gebruiken ook aan dat ze bijwerkingen of ongewenste effecten ervaren; duizeligheid, hoofdpijn, verwardheid, misselijkheid, gevoelloosheid of tintelingen en flauwvallen. Deze klachten worden (deels) veroorzaakt door tijdelijk zuurstoftekort. Op basis van gegevens uit de 'Monitor Drugs Incidenten' wordt geconcludeerd dat het aantal meldingen van gezondheidsincidenten na gebruik van lachgas beperkt is en het vrijwel altijd gaat om mengintoxicaties. Lachgas gecombineerd met middelen als alcohol, GHB of andere verdovende middelen versterkt het verdovende effect van lachgas.

Risico's

• Bij inademing van lachgas rechtstreeks uit de tank, patroon of spuit is er kans op bevriezing van lippen of longen.
• Bij verkoudheid is het gevaarlijk om lachgas te nemen. Lachgas is in de slagroomspuit samengeperst en zet daarna uit in lucht. Door de extra druk in het hoofd kan het trommelvlies springen bij een 'verstopt' hoofd. Behalve oorpijn kan dit leiden tot blijvende gehoorschade.
• Door zuurstoftekort bestaat er kans op flauwvallen. Omdat gebruikers meestal een ballon gebruiken zal bij bewusteloosheid de ballon wegvliegen en krijgt de gebruiker weer zuurstof.
• Gebruikers kunnen na gebruik nog uren onoplettend blijven. Deelname aan verkeer is ernstig af te raden tijdens en in de uren na het gebruik.

Dosering

Een ballon met lachgas wordt meestal met 1 slagroom gaspatroon gevuld. Een standaard slagroom patroon die wordt gebruikt om een ballon te vullen bevat 8 gram N2O.